ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΥΣΤΟΥ

 Η σημερινή μέρα είναι αφιερωμένη στους ανά τον κόσμο Ρομά.

 Ενός λαού νομαδικού με καταγωγή από τις Ινδίες, 

ενός λαού διωκόμενου σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, 

που κουβαλά στην «πλάτη» του και ένα άγνωστο στους περισσότερους Ολοκαύτωμα

 κατά την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, 

το Ολοκαύτωμα  των Ρομά (που ονομάζουν στη γλώσσα τους Ποράιμος-Porrajmos).

Αυτή η  ιδιαίτερη πολιτισμική ομάδα,  Τσιγγάνοι ή Ρομά,

 αποτελούν την πολυπληθέστερη και ίσως την πιο αδικημένη κοινότητα στην Ευρώπη,

 περίπου 10-12 εκατομμύρια. 

Στην Ελλάδα εκπρόσωποί τους, τους υπολογίζουν στους 400.000. 

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι πολύπλοκα. 

Στην πλειοψηφία τους ζουν  σε μεγάλη φτώχεια,

 έρχονται συχνά αντιμέτωποι με τις διακρίσεις και τον ρατσισμό, 

τα θεμελιώδη δικαιώματά τους παραβιάζονταν και εξακολουθούν να παραβιάζονται

 καθώς βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό σε βασικούς τομείς

 όπως η στέγαση, η εκπαίδευση, η υγεία και η απασχόληση.

 Πολλές γυναίκες Ρομά καθώς και παιδιά πέφτουν θύματα βίας, εκμετάλλευσης και εμπορίας,

 ακόμα και μέσα στις ίδιες τους τις κοινότητες.

 Πολλά παιδιά Ρομά βρίσκονται στους δρόμους, με όσους κινδύνους συνεπάγεται αυτό.

Η έλλειψη στέγης, απασχόλησης και εκπαίδευσης 

είναι καθοριστικοί δείκτες για τη σημερινή κατάσταση.

 Είναι προβλήματα αλληλένδετα, που το καθένα γίνεται αιτία για τη δημιουργία του άλλου

 ή προέρχεται από αυτό. 

Όλα αυτά τα προβλήματα δημιουργούν μια κατάσταση

 η οποία για να αντιμετωπιστεί απαιτεί την εφαρμογή μιας καλοσχεδιασμένης και πολυδιάστατης πολιτικής που θα παρεμβαίνει ταυτόχρονα  σε όλους τους επιμέρους τομείς.  

Απούσα για δεκαετίες, η πολιτική κοινωνικής ένταξης του ελληνικού κράτους

 προσέκρουε πάντα σε ρατσιστικά στερεότυπα,

 του «παραβατικού» και «αντικοινωνικού» Τσιγγάνου. 

Οι απόψεις αυτές δημιούργησαν τα επίσημα άλλοθι της ελληνικής πολιτείας

 για την χρόνια απραξία ή την αρνητική στάση απέναντί τους. 

Μη ξεχνάμε και το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει τις περισσότερες καταδίκες

 για παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων σε βάρος Ρομά, 

τέσσερις από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, μια από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ και μία από την Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων. 

Τα τελευταία χρόνια άρχισαν να υιοθετούνται μέτρα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες

 για την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. 

Στην Ελλάδα η πολιτεία και οι αρμόδιοι φορείς 

μόλις το 1996 άρχισαν να εφαρμόζουν κρατικό πρόγραμμα .

Όμως στην απουσία της ολοκληρωμένης συστηματικής πολιτικής προσέγγισης του κράτους οφείλεται η ύπαρξη και η διαιώνιση των προβλημάτων. 

 Εδώ και δεκαετίες οδηγούμαστε σ’ έναν φαύλο κύκλο.

 Από τη μία, οι τοπικές κοινωνίες που συχνά δεν δέχονται να συνυπάρξουν με τους Τσιγγάνους

 και από την άλλοι οι Τσιγγάνοι που είναι καχύποπτοι απέναντι στην πολιτεία.

 Οποιαδήποτε προσπάθεια για ένταξη προσκρούει σε ρατσιστικές αντιδράσεις της κοινωνίας

 που η ίδια υποστηρίζει πως δεν είναι ρατσιστική.

  Έτσι οι Τσιγγάνοι καταδικάζονται να ζουν σε συνθήκες «απαρτχάιντ».

 Το άλλοθι είναι να κατηγορείται το σύνολο των Τσιγγάνων για παραβατικές πράξεις

 που έχει διαπράξει ένα μέρος του συνόλου.

 Η παραβατικότητα και η εγκληματικότητα υπάρχει όπως και σε όλη την κοινωνία. 

Η ζητιανιά, η παιδική εργασία, η παραβατικότητα 

δεν είναι φυλετικό γνώρισμα μόνο των Ρομά.

 Είναι κάθε κοινωνικής ομάδας που πεινάει, που στερείται βασικών αγαθών, που βιώνει την κοινωνική περιθωριοποίηση, τον ρατσισμό και την αδιαφορία.   

Για να αλλάξει όμως η κατάσταση

 πρέπει να καταλάβουμε πως οι άνθρωποι δεν είμαστε  ίδιοι μεταξύ μας.

 Έχουμε διαφορετικό τρόπο ζωής, αξίες και παραδόσεις.

 Το διαφορετικό αξιακό σύστημα των Τσιγγάνων είναι ακατανόητο για την πολιτεία

. Μόνο με τον σεβασμό στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και την προσαρμογή των πολιτικών δράσεων σε αυτό μπορούμε να οδηγηθούμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα.      
  
Σήμερα είναι προφανές ότι η ένταξη των Ρομά

 αποτελεί μια μακροπρόθεσμη πρόκληση για τις τοπικές κοινωνίες.

 Οι αδυναμίες πολλές, ειδικότερα, όσον αφορά την καταπολέμηση των διακρίσεων, 

αυτή όμως δεν πρέπει να θεωρείται ως αυτόνομη πολιτική,

 αλλά πρέπει να ενσωματωθεί σε όλες τις άλλες πολιτικές.

 Επιβάλλεται λοιπόν να υιοθετηθεί  μια πολυτομεακή προσέγγιση

 η οποία, μεταξύ άλλων, να στοχεύει στην καλλιέργεια φιλικών σχέσεων με τον τοπικό πληθυσμό ώστε να υπάρξει στο τέλος αποδοχή των Ρομά στις τοπικές κοινωνίες. 

 Αυτό βέβαια απαιτεί τη χάραξη μιας μακροχρόνιας πολιτικής,

 μιας πολιτικής σε βάθος, μιας πολιτικής που δεν εκλαμβάνει τη σημερινή κατάσταση των Ρομά

 ως επιλογή των ίδιων ούτε να θεωρείται ότι συνδέεται με πολιτισμικές στάσεις

 και συμπεριφορές.  

Η κοινωνική ένταξη ή ενσωμάτωση δεν είναι ακατόρθωτη

. Είναι όμως μία διαδικασία αμφίδρομη.

 Απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας τόσο στην πλειοψηφία του πληθυσμού

 όσο και στα μέλη της Τσιγγάνικης κοινότητας.

 Ίσως είναι καλύτερο ακόμα να μη μιλάμε καν για κοινωνική ένταξη ή κοινωνική ενσωμάτωση, καθώς είναι έννοιες που περιέχουν στοιχεία επιβολής όρων, 

το «κατώτερο» που πρέπει να αφομοιωθεί από το «ανώτερο», 

αλλά για κοινωνική συνύπαρξη με αμοιβαίο σεβασμό των δύο πολιτισμών. 

Tης Δήμητρας Π. Νίκα,

 Βαλκανιολόγου, Διεθνολόγου (M.Sc),

με εξειδίκευση στις εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές 

για την κοινωνική ένταξη των Τσιγγάνων.     

ΠΗΓΗ: rodiaki.gr